-
1 место
1. спространствоурын, ер2. сопределённое пространство, предназначенное для кого-чего-л.урын3. сопределённое положение, занимаемое кем-л.урын4. сслужебное положениевазифа, урын5. собычно мн. местаместностьурын, ер, яҡ6. спредмет, вещь багажакиҫәк, төргәк, әйбер7. с мн. местапериферияурындарместа общего пользования — йәмәғәт файҙаланыу урындары (кухня, бәҙрәф һ.б.)
на месте — урынында, шул уҡ урында, шул уҡ ваҡытта
к месту; у места — урынлы, тейешле
не к месту; не у места — урынһыҙ, тейешһеҙ
не место: — 1) булырға ярамай
2) урыны түгел, ярамай; нет места; не должно быть места кому-чему — урын юҡ, урын булмаҫҡа тейеш
ни с места! — ҡуҙғалма!, тик тор!
с места (брать, взять) — шунда уҡ, бик тиҙ, һуҙмай, туҡталып тормай
на месте уложить (положить, убить) — шунда уҡ атып үлтереү
места себе не находить — үҙеңә урын тапмау, үҙеңде ҡайҙа ҡуйырға ла белмәү
на месте преступления (поймать, застать, накрыть и т.п.) — енәйәт өҫтөндә
с места в карьер — әҙерлекһеҙ, шунда уҡ, уйлап-нитеп тормаҫтан
-
2 занять
Iсов. чтобурысҡа (үтескә) алыу, алып тороуII1. сов. чтоалыу, биләү, алып тороу, тултырыу2. сов.алыу, биләү, урынлашыу3. сов. чтокакую-л. должностьбулып эшләү4. сов.продлитьсяваҡыт(ты) алыу, барыу, дауам итеү5. сов.кого-чтоҡыҙыҡһындырыу, мауыҡтырыу6. сов. чтоалыу, яулап алыу -
3 раскинуть
1. сов. чтотарбайтыу, йәйеү, йәйеп ебәреү (ташлау)2. сов. чторазложитьйәйеп һалыу, таратып ташлау, йәйеү3. сов. чтойәйелеү, урын алыу, урынлаштырыу4. сов. чтоохватитьйәйеп ебәреү, йәйелдереү, күбәйтеү5. сов. чтораскрыть что-л. сложенноеҡороу, ҡороп ҡуйыураскинуть умом — уйлап ҡарау, уй йүгертеү, һәр яҡлап уйлау
-
4 упрочиться
1. сов.занять прочное положениенығыныу, ныҡлап урын алыу (урынлашып алыу)2. сов.стать прочнымнығыныу3. сов.за кемалыу, таралыу, ныҡлап урынлашыуисем, дан -
5 галерея
1. жгалереяике бинаны тоташтырған коридор кеүек оҙон аралыҡ2. жгалереяшахта, хәрби нығытма кеүек нәмәнең ике өлөшөн тоташтырған ер аҫты юлы3. жгалереятеатрҙа, циркта һ.б. иң юғары ярус4. жгалереясәнғәт әҫәрҙәрен һ.б. күрһәтеү өсөн ҡуя торған махсус бина5. жгалереяобраздар теҙмәһе -
6 гнездиться
1. несов.оялау2. несов. перен.ютитьсяурын алыу, урынлашыу3. несов. перен.тулыу, тулып ятыу -
7 дислокация
1. ж воен.дислокация, урынлашыу, урын алыу2. ж мед.урынынан күсеү (тайыу, сығыу)берәй ағзаның, һөйәктең3. ж геол.үҙ урынынан күсеү (шыуыу) -
8 иметь
несов. кого-что; в разн. знач.обладать, располагать кем-чем-л.; с отрицаниемэйә, эйә булыу, бар, булыу, -лы/-ле булыу; юҡ, булмауиметь голову на плечах — аҡыллы булыу, аҡыл менән эш итә белеү
иметь зуб на (против) кого — берәйһенә асыу тотоу, үс һаҡлау
иметь место — ғәмәлдә булыу, урын алыу
-
9 многоборье
с; спорт.күп төрлө ярыш, күпбәйге, многоборье -
10 укорениться
1. сов.укрепиться корнямитамырланыу, тамыр ебәреү (йәйеү)2. сов. перен.войти в обычайтөпләнеү, тамырланыу, нығыныу, ныҡлы урын алыу, ғәҙәткә инеү -
11 выскочить
1. сов.выпрыгнутьһикереп сығыу, ырғып (һикереп) төшөү2. сов.килеп сығыу, атылып сығыу3. сов. перен., разг.неожиданно появиться(килеп) сығыу, ҡалҡыу4. сов. разг.көтмәгәндә төшөү, төшөп китеү5. сов. прост.алдан (урынһыҙ) ҡыҫылыу (тығылыу)6. сов. разг. с предлогом `в`дәрәжәгә ирешә һалыу, һикереү, булып китеүвыскочить замуж — ҡапыл ғына кейәүгә сығыу, кейәүгә сыға һалыу
-
12 разложиться
1. сов.урынлашыу, таратып һалыу, һыйып бөтөү2. сов. спец.тарҡалыу3. сов.сереү, сереп тарҡалыу4. сов. перен.әхлаҡи тарҡалыу, боҙолоу, аҙыу -
13 раскат
I1. м см. раскатать – раскатывать I, раскататься 1 – раскатываться 12. мкәйелтмәк, ҡағылма, салыуалып барып һуға (кәйелтә) торған ҡырын урын3. м уст.урын, урҡәлғәгә туп ҡуя торған, төйөп тигеҙләнгән урынII1. м см. раскатить – раскатывать II, раскатиться – раскатываться II2. мразгон(алған) тиҙлек, тиҙлек алыу, ҡыҙыулап китеү3. мобычно мн. раскатыдлительный, прерывистый гулгөрһөлдәү, дөһөрләү, күкрәү4. м мн. раскаты(өҙөк-өҙөк, яңғырауыҡлы, яңғыратып) тауыш, һайраған тауыш -
14 угол
1. м мат., спец.мөйөш2. ммөйөш, сат3. мжилищемөйөш, баш терәр, һыйыныр урын4. м перен.мөйөш, урыниз-за угла — аҫтыртын, арттан, һырттан, аңғармаҫтан
прижать (припереть) в угол — мөйөшкә ҡыҫыу, ауыр хәлгә ҡуйыу, ҡыҫымға алыу
-
15 дохнуть
1. сов. разг.сделать вдох и выдохһулау, һулап алыу (ҡуйыу), тын алыу2. сов.подутьиҫеү, иҫеп ебәреүдохнуть негде (нельзя) — тын алыр урын юҡ, тын да алып булмай
не сметь дохнуть — тын да алмау (сығармау), шымтайыу, шым-шырыҡ (ҡурҡыу, өндәшмәү)
3. несов.үлеү, зыянлау, ҡырылыу, ҡырғын төшөүхайуандарға ҡаратакак мухи дохнут — себен кеүек ҡырылалар, тәгәрәшеп ятып үләләр
-
16 земля
1. жместо жизниер, ер йөҙө, донъя2. жсушаер, ҡоро ер3. жпочватупраҡ, ер, балсыҡ4. жтерритория, находящаяся в чьём-л. владении или пользовании, используемая в сельскохозяйственных целяхер, урын5. ж высок.странаил, ерза тридевять земель — йәһәннәм төбөндә, ете ҡат ер аҫтында
земли под собой не слышать (не чуять) — ҡайҙа баҫҡанды белмәү, түбә күккә тейеү
(как, точно) сквозь землю провалился — ер упҡандай юҡ булды
словно из (из-под) земли вырасти — ҡапыл ҡалҡып сығыу, күктән төшкәндәй булыу
пуп земли ирон. — донъя кендеге (тотҡаһы)
-
17 кон
1. мконбәкәлсәй, бура һ.б. уйында атҡан әйбер барып төшөргә тейешле урын2. мконотош уйынында уйын аҡсаһын ҡуйған урын3. мконбер тапҡыр уйналған уйынна кону — хәүеф өҫтөндә, ҡыл өҫтөндә
-
18 брякнуть
1. сов.; разг.чемсылтырап (шалтырап) китеү, сылтыратыу, шалтыратыу, сылтыратып (шалтыратып) ҡуйыу2. сов.; разг.кого-чтос силой бросить, уронитьшап иттереп төшөрөү, төшөрөп ебәреү, атып бәреү (ебәреү)3. сов.; разг. перен. что и без доп.необдуманно сказатьһүҙ ысҡындырыу, (уйламай-нитмәй) әйтеп ебәреү (һалыу) -
19 поместить
1. сов.кого-чтопоселитьурынлаштырыу, йәшәр (торор) урынға индереү2. сов.уместитьурынлаштырып (һыйҙырып) бөтөү3. сов. чтовложитьһалыу -
20 размерить
1. сов. чтоүлсәү, үлсәп алыу, үлсәп бүлеп сығыу (ҡуйыу)2. сов. чтоперен.билдәләү, аныҡлау, асыҡлау
- 1
- 2